Her yıl, kurban hizmetlerinin sağlıklı yürümesi, kurban kesmek isteyen vatandaşların kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun olarak hayvana en az acı verecek şekilde kesmelerine veya vekâletle kestirmelerine yardımcı olunması, kurban satış ve kesim yerlerinin belirlenmesi, kesim yapacak kişilerin eğitilmesi, alınacak tedbirler ve bu konulara ilişkin hususlarda Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı tebliğ yayınlıyor.
Bu yılki tebliğ, 3 Haziran 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Yayınlanan Tebliğde belediyelerin görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
Belediyelerin kurban satış yerlerine yönelik yürütecekleri çalışmalar
Belediyeler, kurban satış yerlerinde illerde vali veya görevlendireceği bir vali yardımcısının, ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında, Müftülük, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Belediye ve Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Kurban Hizmetleri Komisyonlarınca belirlenecek yeterli sayıda resmi/belediye/serbest veteriner hekim, belediye zabıtası ile din görevlilerinden oluşan “Kurban Kontrol ve Denetim Birimi” kurulur.
Kurban satış yerleri belediyelerce her gün sabah ve akşam temizlenir, ayrıca etkin dezenfektan maddeler kullanılarak dezenfekte edilir.
Kurbanlık hayvanların kesiminde ve kesim yerlerinde şu hususlara dikkat edilecektir
Kurbanlık hayvanlar, Tarım ve Orman Bakanlığından şartlı onay/onay belgesi almış kesimhaneler ile Komisyonların belirlediği kesim yerlerinde “Kasaplık Belgesi” veya Kesim Elemanı Yetiştirme ve Geliştirme Kurslarından alınmış “Kurs Bitirme Belgesi” olanlar tarafından; köylerde ve belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde ise cadde, sokak ve parka bakmamak kaydıyla kendi bahçelerinde usulüne uygun olarak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde ehil kişilerce kesilir.
Cadde, sokak ve park gibi kamusal alanlarda kurbanlık hayvan kesimleri yapılamaz
Kesim yerleri; resmi ve belediye veteriner hekimleri, belediye zabıta ekipleri ile din görevlileri işbirliğinde etkin olarak denetlenir ve kontrol edilir.
Kesim yerlerindeki atıkların çevre kirliliğine sebep olmaması için gerekli önlemler alınır.
Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan hayvansal atıklar, kist hidatik ve diğer zoonotik hastalıkların bulaşma riskine karşı hayvan atıkları (karaciğerler, akciğerler ve benzerleri) kesinlikle evcil ve yabani hayvanlara verilmez.
Belediye ve/veya muhtarlıkça çevre ve toplum sağlığı dikkate alınarak temizlik yaptırılır.
Belediyelerin çevre kirliliğine karşı alacakları önleyici tedbirler
Büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, diğer yerlerde belediyeler tarafından ilgili Karar, Yönetmelik, Tebliğ, Kurul kararları ve 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddelerinin ilgili taraflarca uygulanmasında koordinasyonun sağlanması maksadıyla, 15 inci maddede belirtilen hükümler çerçevesinde kurban satış ve kesim yerlerinde çevre kirliliğini önleyici tedbirleri de içeren bir yönetim planı hazırlanarak Komisyona sunulur ve uygulanır.
Kurban satışı ve kesimi yapılacak yerlerin fiziksel özellikleri ve uyulması gereken kurallar
Mevcut hayvan pazarları ve borsaların dışında Komisyonlarca nüfus yoğunlukları dikkate alınarak şehirlerin ana girişlerinde ve uygun diğer alanlarında kurban satış yerleri belirlenir. Hayvan satış alanının etrafı sınırlandırılmalı, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun kontrollü kapılar oluşturulmalıdır. Hayvan satış yerleri içinde uygun yönlendirmeler yapılmalıdır. Hayvanların şehir merkezlerine girişlerine ve belirlenen satış yerlerinin dışındaki diğer yerlerde satışına müsaade edilmez.
Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19’dan korunma önlemleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılmalıdır. Bu bilgilendirme tabelalarında; en az 2 metre olacak şekilde fiziki mesafenin korunması, maske takma, el hijyeni ve elle temas (tokalaşma) yapılmaması uyarıları yer almalıdır. Hayvan satış alanlarında, satıcılar ve müşteriler maskesiz dolaşmamalıdır.
Su, elektrik, kanalizasyon veya foseptik çukuru ve benzeri alt yapısı olan yerler hazırlanır.
Kesim yerlerinin tabanı beton, beton asfalt ve benzeri sızdırmaz malzemeden olur.
Kurban satış ve kesim yerlerinde, mescit, su, tuvalet, kapalı oturma yeri ve benzeri ihtiyaçların karşılanacağı yerler ile hayvanların taşındıkları araçlara bindirilmesine ve araçlardan indirilmesine uygun rampalar yapılır.
Hayvanlar, zemini temiz ve kuru, etrafı ve üstü kapalı alanlarda, büyükbaş hayvanlar uzun ipli yular ile muhafaza edilir.
Kesim yeri için, tazyikli suyla yıkama imkanına sahip, zeminde gerekli ızgara sistemi bulunan mekanlar seçilir, atık sular çevreye bırakılmaz, yeterli miktarda aydınlatma ve havalandırma sağlanır.
Kurban satışı ve kesimi yapılacak yerlerin fiziksel özellikleri ve uyulması gereken kurallar konusunda bizzat belediyelere düşen görevler
Hayvan dışkıları ve benzeri atıklar sızdırmaz, dayanıklı, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında konulur, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı iyice bağlanır ve bu atıkların taşınması için tahsis edilmiş sızdırmaz nitelikteki kapalı kasaya sahip atık taşıma araçları ile atık işleme tesislerine taşınarak belediye tarafından yönetimi sağlanır.
Satış yerlerinin temizliği ve atıkların düzenli bir şekilde toplanması belediyelerce her gün yapılır.
Belediyeler, Kurban Bayramı öncesi ve süresince satış yerlerinde, Kurban Bayramı süresince kesim yerlerinde temizlik ve denetim birimlerinden yeterli sayıda eleman bulundurur.
Satış noktalarında hayvansal atıkların dışındaki atıklar da ilgili mevzuatında yer aldığı şekilde biriktirilerek en kısa sürede belediyelerce ilgili mevzuatı kapsamında yönetimi sağlanır.
Belediyeler kurban satış ve kesim yerlerinde yeterli miktarda atık taşıma aracı ve konteyner bulundurur.
Belediyeler, toplama ekipmanı/konteynerler tam dolmadan atıkları alır ve atık işleme tesisine ulaştırır.
Belediyeler, kurban satış ve kesim yerlerinde hayvanları tartmak için kantar bulundurur.
Kullanılacak tüm makine ve ekipman ile çalışanların temizlik ve dezenfeksiyonu yaptırılır. Yeterli miktarda, basınçta ve içilebilir nitelikte kullanma suyu bulundurulur.
Atıkların biriktirildiği toplama ekipmanlarının/konteynerlerin belediye tarafından alınıncaya kadar ortak bir alanda tutulmasının gerektiği durumlarda, geçici biriktirmenin yapıldığı bu alanların üstünün kapalı ve zemininin geçirimsiz olması sağlanır. Kesim sonrası ortaya çıkan kan, tank veya benzeri sızdırmaz bir yerde toplanır ve uygun bir şekilde bertaraf edilir. Gübre birikimi için özel bir yer ayrılır. Hastalıklı organlar ile karkasların imha işlemleri hastalığın türüne göre Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili mevzuatı kapsamında yapılır.
Belediyelerin yükümlülükleri neler?
Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı süresince belediyeler, kurban satışı ve kurban kesimi yapılacak yerlerde 15 inci maddede belirtilen çevre kirliliğine neden olunmaması için dikkat edilmesi gereken hususlar ile denetim esaslarına ilişkin hazırlanan yönetim planı çerçevesinde yeterli sayıda temizlik ekiplerini, araçlarıyla birlikte düzenli olarak çalışır halde tutar. Kurban Bayramı süresince temizlik elemanı ve atık toplama aracı sayısı arttırılır.
Satış ve kesim yerlerinden kaçan büyükbaş hayvanların yakalanması için yakalama ekipleri oluşturulur.
