I Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereğince, İçişleri Bakanlığının merkez birimleri, bağlı kuruluşları, il ve ilçelerin yanında; mahalli idarelerle, bunlara bağlı ve bunların kurdukları veya özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulmuş birlik, işletme, müessese ve teşebbüslerin işlem ve hesaplarını teftiş etmek ve denetlemek, inceleme ve soruşturma yapmak görevleri İçişleri Bakanlığına verilmiştir.
Bu çerçevede İçişleri Bakanlığı tarafından üç yılda bir Bakanlığa bağlı taşra birimleri ile mahalli idareler teftiş edilmektedir.
Teftiş kapsamında; Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin mali iş ve işlemlerinin yanında Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖYDES) kapsamında, illerde ve ilçelerde yürütülen çalışmalar ve bu proje kapsamında sunulan hizmetler de incelenecektir.
İçişleri Bakanlığınca yayınlanan teftiş görev Emrinde teftişlerin eğitici ve yol gösterici olmasına özen gösterilmesi, hizmet akış süreçlerinin yerinde izlenerek, gerekirse hizmeti sunan ve hizmetten yararlananlar ile bizzat görüşülerek, temin edilebilen somut veriler doğrultusunda hizmetlerin daha da iyileştirilmesine yönelik önerilere raporlarda yer verilmesi istenmiştir.
Ayrıca görev emrinde teftişlerin, mevzuat hükümlerinin objektif ve tam olarak uygulanıp uygulanmadığı ve kaynakların; verimli, etkin ve kamu yararı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı hususlarının ortaya konulacak şekilde yapılması belirtilmiştir.
Tespit edilen suç konuları için ayrı süreçler yürütülecektir.
Görev emrinde İl ve ilçe belediye başkanları ile 2560 sayılı Kanuna göre kurulan idarelerin genel müdür ve yönetim kurulu üyeleri ile ilgili olarak incelemeye alınan konuların bizzat müfettişler tarafından araştırma, disiplin ve/veya ön inceleme konusu yapılacağı, bunlar dışındakilerle ilgili olarak düzenlenecek rapor, gereği yapılmak üzere valilik ve kaymakamlıklara verileceği belirtilmiştir.
Bunun yanında, kamuoyunda yolsuzlukları önleme kanunu olarak bilinen 3628 sayılı Kanunda belirtilen konularla, 4483 sayılı kanun kapsamına girmeyen genel hükümlere tabi konularda düzenlenen raporların, doğrudan Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilmeyeceği, Başsavcılıklara gönderilmek üzere Teftiş Kurulu Başkanlığına verileceği de görev emrinde belirtilmiştir.
Teftişlerde aşağıdaki raporlar düzenlenecektir.
Mahalli idare birimlerinden; il özel idareleri, büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe belediyeleri, il belediyeleri ve ilçe belediyeleri ile il özel idareleri ve belediyelerin üyesi oldukları mahalli idare birlikleri ile büyükşehir belediyelerine bağlı kanunla kurulmuş genel müdürlüklerin, genel iş ve yürütümleri teftiş edilerek her biri için ayrı ayrı teftiş raporu düzenlenecektir.
İlçe özel idareleri iş ve işlemleri Kaymakamlık genel iş ve yürütümü raporlarında ayrı bir başlık altında değerlendirilecektir.
Üyeleri sadece köylerden oluşan Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin; hesap iş ve işlemleri için “Mali Durum Raporu” düzenlenecektir.
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 29 ve 30 uncu maddeleri uyarınca “il özel idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisi” vali olduğundan, il özel idaresi iş ve işlemleri ile ilgili olarak Vali adına il özel idaresi genel iş ve yürütümü teftiş raporu düzenlenecektir.
Büyükşehir, büyükşehir ilçe ve il belediye başkanlıkları için belediye başkanı adına genel iş ve yürütümü teftiş raporu düzenlenecektir.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna göre kurulan büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleri (İSKİ, ASKİ vb.) ve bu belediyelere bağlı özel kanunlarla kurulmuş olan işletme ve kuruluşları (İETT, EGO, vb.), otobüs-su işletmeleri ile diğer işletme ve kuruluşları teftiş edilerek ilgili birimlerin Genel Müdürleri adına genel iş ve yürütümü teftiş raporu düzenlenecektir.
Kamu zararları için ayrı rapor düzenlenecektir.
Teftişler esnasında tespit edilen; kamu görevlilerinin mevzuata aykırı karar, işlem, eylem veya ihmalleri sonucunda kamu idaresine verdikleri zararlardan doğan alacaklar ile kişilerden alacaklar hesabına borç kaydı gereken diğer alacakların takip ve tahsilini sağlama amacıyla “Tazmin Raporu” düzenlenerek İçişleri Bakanlığına gönderilecektir.
Vergilere ilişkin noksanlıklar ilgili vergi dairelerine bildirilecektir.
Katma değer, gelir, damga ve diğer vergilere ilişkin kişi borcu teklif edilmeyecek, tespit edilen hatalı işlem örnekleri de belirtilerek kamu alacağının zayiini önlemek bakımından bu hususu takiple görevli vergi dairesine yazı ile bildirilecektir.
Teftiş raporlarında bazı konulara ayrı başlıklar açılacaktır.
Büyükşehir, il ve ilçe belediyeleri ile il özel idarelerinde yapılacak teftişlerde raporlarda yer alması istenen ana konular imar, personel, ihale iş ve işlemleri, işyeri açma ve çalışma ruhsatları şeklinde olacaktır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 84, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58 ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 26 ncı maddeleri gereğince, kamu ihalelerinde uyulması gereken yasak fiil ve davranışlarda bulunan müteahhitler hakkında ihalelerden yasaklanmalarına karar verilebilmesi için ayrıca rapor düzenlenecektir.
Mahalli idarelere ait gayrimenkullerin envanteri ve kullanım durumları, bu mülklere ilişkin olarak yapılan kiralama, satış, tahsis ve ecrimisil iş ve işlemlerinin mevzuata uygun olarak yürütülüp yürütülmediği incelenecektir. Satılan/satın alınan, kiralanan/kiraya verilen, tahsis edilen gayrimenkullerin piyasa şartlarına göre fiyatlandırılıp fiyatlandırılmadığı da özellikle bakılacaktır.
Çevre, doğa ve hayvan korumaya hassasiyetle bakılacaktır.
Belediye ve İl Özel İdarelerinin çevre, doğa ve hayvanları koruma konusunda üzerlerine düşen görevleri yapıp yapmadıkları hususu da özellikle incelenecektir.
25 İlde bulunan büyükşehir, il, ilçe ve belde belediyeleri denetlenecek.
Belediyeleri teftiş edilecek iller şunlardır: Afyonkarahisar, Aksaray, Antalya, Aydın, Bartın, Batman, Bingöl, Bursa, Düzce, Elazığ, Eskişehir, Gaziantep, Hakkari, Karabük, Kırklareli, Kilis, Malatya, Mersin, Osmaniye, Samsun, Siirt, Şırnak, Tunceli, Van, Zonguldak.
2021 yılında toplam 401 belediye ve bu belediyelerin bağlı kuruluşları ile 16 il özel idaresi ve büyükşehir olmayan illerdeki Köylere Hizmet Götürme Birlikleri teftiş edilecek.
Bu kapsamda; 9 büyükşehir belediyesi, 16 il belediyesi, 132 büyükşehir ilçe belediyesi, 107 normal ilçe belediye ve 137 belde belediyesi teftiş edilecektir.