MİARGEM Duyuru ve Sonuç Metni
Mahalli İdareler Araştırma ve Geliştirme Merkezi (MİARGEM) olarak, belediyelerde gelir yönetiminin tek çatı altında kurumsallaştırılması amacıyla hazırlanan bu rehberi kamuoyuna ve yerel yönetimlere sunmaktan memnuniyet duyuyoruz.
Bu çalışma, 12 Eylül 2025 tarihinde Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’te yapılan değişiklik ile Gelirler Müdürlüğü’nün nüfusu takriben 50 binin üzerindeki belediyeler için zorunlu hale getirilmesi üzerine hazırlanmıştır. Düzenlemenin uygulamaya yansıtılması amacıyla, belediyelerin gelir süreçlerini bütüncül bir yapıya kavuşturacak kurumsal bir model ortaya konulmuştur.
Hazırlanan model, gelirlerin tahakkukundan tahsilatına, gecikmiş alacakların takibinden iç denetim ve raporlama süreçlerine kadar her aşamayı kapsayan kapsamlı bir yaklaşımı içermektedir. Böylece belediyeler, öz gelirlerini en verimli biçimde toplayabilecek, mali disiplinini güçlendirecek ve vatandaşlara sunulan hizmetlerin finansmanında daha sağlam bir yapıya kavuşacaktır.
MİARGEM, bu modelin yalnızca teorik bir çerçeve olmadığını, aynı zamanda uygulamaya dönük bir yol haritası sunduğunu vurgulamaktadır. Özellikle ilk 90 günü kapsayan uygulama planı ile belediyelerin hızlı adaptasyon sağlaması, personel kapasitesini geliştirmesi, veri entegrasyonu ve dijitalleşme adımlarını hızla hayata geçirmesi öngörülmektedir.
Bununla birlikte, her belediyenin kendi iç idari yapılanması, teknik kapasitesi ve yerel ihtiyaçlarının farklılık gösterebileceğinin bilincindeyiz. Bu nedenle önerilen model, gerektiğinde esnetilerek ve uyarlanarak uygulanabilecek esnek bir yapıdadır. MİARGEM, belediyelerin bu süreçte karşılaşabileceği her türlü zorlukta, eğitimden mevzuat danışmanlığına, dijital entegrasyondan iç denetim rehberliğine kadar geniş bir yelpazede destek sunmaya hazırdır.
Sonuç olarak, bu rehber aracılığıyla belediyelerin gelir yönetiminde sürdürülebilirlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve verimlilik ilkelerinin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. MİARGEM olarak, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’te yapılan düzenlemenin sağlıklı bir şekilde hayata geçirilmesi için, yerel yönetimlerin yanında olduğumuzu ve sürecin her aşamasında gerekli desteği sağlayacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.
Bu vesileyle, çalışmanın hazırlanmasında emeği geçen MİARGEM’in değerli uzmanlarına teşekkür eder; rehberin tüm belediyelere ve yerel yönetim camiasına yararlı olmasını dilerim.
Saygılarımla,
Halil Memiş
MİARGEM Başkanı
BELEDİYELERDE GELİRLER MÜDÜRLÜĞÜ: YAPILANMA, ALT BİRİMLER, GÖREVLER VE İŞLEYİŞ REHBERİ
1. Giriş ve Amaç
Belediyelerde, özellikle 50 bin nüfusun üzerindeki belediyelerde gelir yönetimi daha kapsamlı ve profesyonel bir organizasyon yapısı gerektirir. Gelirler Müdürlüğü, belediyenin tüm gelir kalemlerinin (vergi, harç, kira, ecrimisil, su, ulaştırma vb.) etkin şekilde tahakkuk ettirilmesi, toplanması ve takibinden sorumludur. Bu raporda, Gelirler Müdürlüğü altında kurulacak alt birimler (şeflikler) ve her birinin yöneteceği gelir türleri ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Ayrıca her alt birimin görev tanımları, süreç işleyişi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre takip ve tahsil yöntemleri, vergi/harç tahakkuk–tebligat–tahsil döngüsü, su ve ulaşım gibi entegre gelirlerin yönetimi, vezne yapılanması ve çok kanallı tahsilat altyapısı ile iç kontrol ve denetim mekanizmaları açıklanmaktadır. Amaç, özellikle 50 bin nüfuslu ve üzeri belediyelerde uygulanabilir, verimli ve yasal uyumluluğu yüksek bir gelir yönetim modeli sunmaktır.
2. Organizasyon Yapısı ve Alt Birimler
Gelirler Müdürlüğü bünyesinde, farklı gelir türlerine odaklanan uzmanlaşmış alt birimler (şeflikler) oluşturulmalıdır. Aşağıdaki tabloda önerilen alt birimler ve her birinin sorumlu olacağı gelir türleri gösterilmektedir:
| Alt Birim (Şeflik) | Kapsamındaki Gelir Türleri |
| Vergi ve Harçlar Şefliği | Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi, İlan Reklam Vergisi, Eğlence Vergisi, Haberleşme Vergisi, Elektrik Tüketim Vergisi, Harcamalara Katılma Payları, Ruhsat harçları, idari para cezaları (örn. zabıta cezaları) ve benzeri tüm vergi, resim, harçlar ve ceza gelirleri. |
| Kira ve Ecrimisil Gelirleri Şefliği | Belediye taşınmazlarının kira gelirleri (işyeri, konut, tesis kiraları vb.), ecrimisil (belediye mülkiyetindeki taşınmazların izinsiz kullanımından doğan tazminat) gelirleri ve işgaliye harcı gibi işgal ve kullanım gelirleri. |
| Su Gelirleri Şefliği | İçme suyu abonelik ve kanalizasyon ücretleri, atık su bedelleri gibi su hizmetiyle ilgili tüm düzenli fatura gelirleri (entegrasyonu yapılacak su tahakkuk/tahsilat sistemi üzerinden). |
| Ulaşım Gelirleri Şefliği | Belediye otobüs/ulaşım hatlarının bilet ve kart gelirleri, toplu taşıma elektronik bilet gelirleri, belediye otopark ücretleri, şehirlerarası terminal (otogar) peron ve hizmet ücretleri gibi ulaştırma ve ulaşım altyapısından elde edilen gelirler. |
| Tahsilat Şefliği (Vezneler) | Tüm gelirlerin tahsilatı ile ilgilenen birim; belediye vezneleri (merkez ve gerekirse şube vezneleri), sanal POS ve e-ödeme, mobil tahsilat gibi kanallar üzerinden yapılan tahsilatların yürütülmesi. |
| Takip ve İcra Şefliği | Vadesinde ödenmeyen tüm belediye alacaklarının 6183 sayılı Kanun kapsamında takibi ve cebri tahsilatı (ödeme emri gönderimi, haciz işlemleri, tecil ve yapılandırma takibi vb.). |
Bu yapılanma, gelir türlerine göre uzmanlaşmayı esas alarak her bir gelir kaleminin etkin, şeffaf ve mevzuata uygun biçimde yönetilmesini amaçlamaktadır. Gelirler Müdürü, tüm şefliklerin koordinasyonunu sağlayarak alt birimlerin uyumlu ve bütüncül bir şekilde çalışmasını temin eder. Özellikle 50 binin üzerindeki nüfusa sahip belediyelerde iş hacmi ve işlem yoğunluğu dikkate alınarak ölçeklendirilmiş olan bu modelde, her şeflik kendi görev alanındaki işlemleri uzman personel aracılığıyla yürütür ve diğer birimlerle entegre şekilde çalışır. Bununla birlikte, şefliklerin oluşumu ve kapsamı, belediyenin genel organizasyon yapısı ve ihtiyaçlarına bağlı olarak farklılık gösterebilir.
2.1. Vergi ve Harçlar Şefliği (Tahakkuk Birimi)
2.1.1. Görevleri ve Kapsamı
Vergi ve Harçlar Şefliği, belediyenin kanunlarla belirlenmiş tüm vergi, resim ve harçlarının tarh (tespit) ve tahakkuk (tahsil edilebilir hale getirme) işlemlerini yürütür. Bu birim; Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV), İlan ve Reklam Vergisi, Eğlence Vergisi gibi yerel vergiler ile işyeri açma ruhsat harcı, imar harcı gibi harçları kapsar. Aynı zamanda belediyelerce kesilen idari para cezalarının tahakkuk işlemleri de bu şeflik tarafından yapılır.
2.1.2. Temel Görevler
a) Mükellef kayıt ve beyan yönetimi: Bu görev, mükelleflerin kayıtlarının tutulması, yeni mükellefiyetlerin tesisi ve sona erenlerin kapatılması süreçlerini içerir. Vergiye tabi mükelleflerden alınan beyanname ve bildirimler dikkatle incelenir, doğruluğu kontrol edilir ve bunlar üzerinden tahakkuk fişi düzenlenerek ilgili vergiler hesaplanır. Örneğin emlak vergisinde, mükellefin beyanı alındıktan sonra rayiç değer dikkate alınarak vergi hesaplanır ve tahakkuk ettirilir. Böylece mükellefiyetin başlangıcından sona ermesine kadar tüm aşamalar düzenli bir kayıt sistemiyle yürütülür.
b) Re’sen tarhiyat ve denetim: Beyana dayalı olmayan ya da eksik beyan edilen durumlarda, Belediye Gelirleri Kanunu ve ilgili mevzuatın tanıdığı yetkiler kullanılarak re’sen tarh ve tahakkuk işlemleri gerçekleştirilir. Denetim raporları, yoklama fişleri veya takdir komisyonu kararları sonucunda tespit edilen matrah farkları bu kapsamda değerlendirilir. Ortaya çıkan ilave vergi ve cezalar hesaplanır, tahakkuk ettirilir ve mükellefe ihbarname ile bildirilir. Böylece vergi kayıpları önlenir ve beyan dışı kalan gelirler güvence altına alınır.
c) Tahakkuk ve tebligat süreci: Hesaplanan vergi ve harç tutarları, yasal süresi içinde mükelleflere posta, elektronik tebligat ya da ilan yoluyla bildirilir. Tebligatların Vergi Usul Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapılması esastır. Mükellefe borcunun tutarı ve ödeme süresi açıkça bildirilir. Örneğin emlak vergileri için yıllık tahakkuklar Mayıs ve Kasım aylarında ödenecek taksitlerden önce mükelleflere tebliğ edilir. Bu sürecin koordinasyonu Vergi ve Harçlar Şefliği tarafından sağlanır ve mükellefin zamanında ödeme yapması için gerekli bilgilendirme tamamlanır.
ç) Mükellef ilişkileri ve düzeltmeler: Mükelleflerden gelen dilekçeler incelenir, hatalı tahakkuk edilen vergilerin düzeltilmesi veya mükerrer ödemelerin iadesi gibi işlemler yapılır. Kanun hükümleri ya da mahkeme kararları gereğince terkin işlemleri hazırlanır, fazla veya yersiz tahsilatlar iade edilir. Örneğin çevre temizlik vergisinde hatalı tahakkuk tespit edilirse, düzeltme yapılarak fazla tahsil edilen tutar mükellefe iade edilir. Bu sayede mükellef memnuniyeti sağlanır ve hukuka uygun bir gelir yönetimi yürütülür.
d) Raporlama ve veri takibi: Vergi ve harç gelirlerine ilişkin tüm tahakkuk verileri düzenli olarak kaydedilir ve analiz edilerek raporlanır. Mükellef hesap kartları veya bilgisayar ortamındaki kayıtlar üzerinden yıl içinde tahakkuk eden ve tahsil edilen vergiler takip edilir. Dönemsel gelir gerçekleşme raporları hazırlanarak üst yönetime sunulur ve bütçe hazırlıkları için temel veri oluşturulur. Böylece gelir yönetimi şeffaf, denetlenebilir ve planlamaya uygun bir yapıya kavuşturulur.
2.1.3. Vergi/Harç Tahakkuk–Tahsil Döngüsü
a) Tahakkuk:Vergi veya harcın matrahı tespit edilip tutar hesaplanarak tahakkuk ettirilir (örneğin beyannameye göre emlak vergisi yıllık tutarı hesaplanır). Tahakkuk fişi oluşturulur ve borç, ilgili mükellef hesabına kaydedilir.
b) Tebligat:Tahakkuk eden tutarlar, VUK ve Tebligat Kanunu hükümlerine göre mükellefe resmi olarak tebliğ edilir; ihbarnamede ödeme süresi ve tutarı belirtilir.
c) Tahsilat:Mükellef, tebliğ edilen borcunu yasal süresi içinde belediyeye öder. Ödeme, aşağıda detayları verilen Tahsilat Şefliği tarafından çeşitli kanallardan gerçekleştirilebilir. Ödeme alındığında ilgili mükellef hesabı kapanır veya kısmi ödeme varsa bakiye güncellenir.
ç) Raporlama: Tahakkuk ve tahsilata dair veriler sürekli karşılaştırılır; tahakkuk–tahsil oranları ve vadesi geçen alacaklar izlenir, üst yönetime raporlanır.
d) Takip (cebri tahsil):Süresi içinde ödenmeyen vergiler için Takip ve İcra Şefliği devreye girerek 6183 sayılı Kanun kapsamında cebri tahsil sürecini başlatır (ödeme emri, haciz vb.—aşağıda detaylandırılmıştır).
Bu şekilde Vergi ve Harçlar Şefliği ile Tahsilat ve Takip birimleri entegre çalışarak vergi/harç gelirlerinin tam ve zamanında belediye kasasına girmesini sağlar. Vergi ve Harçlar Şefliği ayrıca, belediyenin gelir bütçesi hedefleri doğrultusunda gelirlerin artırılmasına yönelik analiz ve öneriler de geliştirir.
2.2. Kira ve Ecrimisil Gelirleri Şefliği
2.2.1. Görevleri ve Kapsamı
Kira ve Ecrimisil Gelirleri Şefliği, belediyeye ait taşınmazlardan elde edilen gelirleri yönetir. Belediyenin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan arsa, arazi, bina, dükkân, sosyal tesis gibi gayrimenkullerin kiraya verilmesinden doğan kira gelirleri ile izinsiz kullanım veya işgalden kaynaklanan ecrimisil (işgaliye) gelirleri bu kapsamdadır.
2.2.2. Temel Görevler
a) Taşınmaz envanteri ve sözleşmeler:Bu görev, belediyenin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan tüm taşınmazların ayrıntılı envanterinin hazırlanmasıyla yerine getirilir. Her taşınmaz için ada/parsel bilgileri, kullanım amacı ve güncel kira durumu kayda alınır. Envanter kaydıyla birlikte, kiraya verilen taşınmazların sözleşmeleri emlak yönetimi görevi verilen birim ve Hukuk İşleri birimleriyle işbirliği içinde hazırlanır ya da yenilenir. Sözleşmelerin periyotlarına göre kira bedelleri güncellenir ve tahsilat planı oluşturulur.
b) Kira tahakkuku ve faturalandırma:Her taşınmaz için sözleşmede yer alan tutar esas alınarak dönemsel (çoğunlukla aylık) kira tahakkuku yapılır. Bu aşamada borç kaydı oluşturulur ve kiracıya resmi ödeme bildirimi veya fatura gönderilir. Sistem entegrasyonu sayesinde kiracının borç bilgisi Gelirler Müdürlüğü kayıtlarına işlenir ve tahsilat için takip edilir.
c) Ecrimisil ve işgaliye hesaplama:İzinsiz kullanım durumlarının tespiti, zabıta veya emlak yönetimi görevi verilen biriminden gelen tutanaklara ve komisyon kararlarına dayanır. Tespit sonrası, işgal süresi, taşınmazın rayiç değeri ve uğranılan kazanç kaybı dikkate alınarak ecrimisil bedeli hesaplanır. Örneğin, kaldırım üzerindeki izinsiz tabelalar veya dükkân önü tezgâhları için işgaliye ya da ecrimisil tahakkuku yapılır ve ilgili mükellefe bildirilir.
ç) Ödeme takvimi ve takip: Kiracılardan gelecek ödemeler sözleşmede belirtilen tarihler doğrultusunda düzenli olarak takip edilir. Vade öncesi kiracılara hatırlatma yapılır, gecikme halinde ihtar gönderilir. Ödeme yine gerçekleşmezse, alacakların cebri tahsili veya sözleşmenin feshi için Takip ve İcra Şefliği ve Hukuk İşleri Müdürlüğü ile birlikte işlem başlatılır.
d) Sözleşme ihlali ve yaptırımlar:Kiracının kira ödememesi ya da taşınmazı amacı dışında kullanması gibi sözleşmeye aykırı davranışlarda, hukuki süreç başlatılır. Bu kapsamda, ihlalin türüne göre sözleşmenin feshi, tahliye veya borcun tahsili için gerekli adımlar atılır. Ecrimisil durumlarında ise işgal sonlandırılır, borcun tahsili için 6183 veya 2886 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
e) Gelir artırıcı önlemler ve raporlama:Boş veya atıl taşınmazların yeniden ekonomiye kazandırılması için düzenli analizler yapılır, gelir getirici alternatifler ve yeni kiralama önerileri geliştirilir. Tüm kira ve ecrimisil gelirleri bütçe hedefleriyle karşılaştırılarak düzenli raporlar hazırlanır. Bu raporlarda hangi kiracıların borçlu olduğu, ecrimisil tahsilatlarının ne durumda bulunduğu açık şekilde üst yönetime sunulur.
Bu birim sayesinde taşınmaz kullanımı tek elden takip edilerek sözleşme disiplininin sağlanması ve gelirlerin tam tahsili güvence altına alınır. Kira ve ecrimisil gelirleri belediye bütçesinde önemli bir kalem olduğundan, şeflik diğer şefliklerle birlikte Gelirler Müdürüne gelir performansına ilişkin veriler sunar.
2.3. Su Gelirleri Şefliği
2.3.1. Görevleri ve Kapsamı
Su Gelirleri Şefliği, belediyenin su hizmetlerinden elde ettiği gelirlerin yönetiminden sorumludur. 50 bin nüfus üzerindeki birçok belediyede su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir birimce yürütülse de, gelirlerin tahakkuku ve takibi Gelirler Müdürlüğü koordinasyonunda yapılır.
2.3.2. Başlıca Görevler
a) Abone ve faturalandırma sistemi entegrasyonu:Bu görev, belediyenin su abonaj sistemi ile Gelirler Müdürlüğü gelir yönetim sistemi arasında tam entegrasyon kurulmasıyla yerine getirilir. Sayaç okuma verileri düzenli aralıklarla toplanır, belediye meclisince onaylanmış tarifeler bu verilere uygulanır ve tüketim miktarları faturalara dönüştürülür. Hazırlanan faturalar, gelir sistemine tahakkuk olarak aktarılır ve abonelerin borç hesapları güncel tutulur.
b) Su ve atıksu ücret tahakkuku:Meclisçe onaylanan su ve atıksu tarifeleri dikkate alınarak, her abonenin dönemlik tüketim miktarı üzerinden hesaplama yapılır. Kullanılan metreküp miktarı tarifeye uygulanarak su ve varsa atıksu bedelleri belirlenir. Bu tutarlar faturalandırılır ve ilgili abonenin borç hesabına kaydedilerek takibe alınır.
c) Tahsilat ve borç takibi:Kesilen faturaların süresi içinde ödenip ödenmediğini izlemek için düzenli kontrol yapılır. Vatandaşların ödemelerini kolaylaştırmak amacıyla vezneler, online ödeme sistemleri ve otomatik ödeme talimatları gibi kanallar Tahsilat Şefliği ile birlikte etkinleştirilir. Ödeme gecikmelerinde abonelere hatırlatma mesajları veya uyarılar gönderilir; uzun süreli gecikmeler için daha ileri yaptırımlar devreye sokulur.
ç) Hizmet kesme ve yasal takip: Uzun süre ödenmeyen su borçları için, su hizmetinin durdurulması gibi idari yaptırımlar Su İşleri Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde uygulanır. Borcun yine de ödenmemesi halinde, dosya Takip ve İcra Şefliği’ne devredilir ve 6183 sayılı Kanun hükümleri kapsamında cebri tahsil süreci başlatılır.
d) Gelir analizi ve kaçak takibi:Tahakkuk ettirilen su bedelleri, üretilen ve tüketilen su miktarlarıyla karşılaştırılır. Bu analiz, sistemdeki kayıp-kaçak oranlarının belirlenmesini sağlar. Anormal sayaç okumaları veya olağan dışı tüketim değerleri tespit edildiğinde, bu bilgiler teknik birimlerle paylaşılır ve yerinde denetim yapılması sağlanır.
e) Raporlama:Aylık bazda su tahakkuk ve tahsilat oranları ile abonelerin borç durumları raporlanır. Bu raporlar, bütçe hedefleriyle karşılaştırılarak uyum düzeyi analiz edilir. Tahsilatlarda düşüş ya da olağan dışı bir sorun tespit edilirse, üst yönetime bilgi verilir ve çözüm önerileri geliştirilir.
Su Gelirleri Şefliği, teknik su birimi ile Gelirler Müdürlüğü arasında köprü kurar. Böylece su hizmetine ilişkin mali döngü (tüketim → faturalama → tahsilat) eksiksiz kontrol altında tutulur ve gelirlerin zamanında tahsili güvence altına alınır.
2.4. Ulaşım Gelirleri Şefliği
2.4.1. Görevleri ve Kapsamı
Ulaşım Gelirleri Şefliği, belediyenin toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerinden elde ettiği gelirleri yönetir. Bu kapsam, belediye otobüs işletmesinin bilet ve elektronik kart gelirleri, otogar (terminal) gelirleri ve otopark ücretlerini içerir.
2.4.2. Temel Görevler
a) Bilet ve kart gelirlerinin takibi:Bu görev, belediyenin toplu taşıma araçlarından elde edilen nakit bilet satışları ile elektronik bilet (akıllı kart) gelirlerinin günlük olarak izlenmesiyle yerine getirilir. İlgili cihazlardan ve raporlardan yolculuk ve gelir verileri düzenli şekilde alınır. Vardiya ya da gün sonlarında elde edilen hasılat, veznelere teslim edilir veya doğrudan bankaya yatırılır. Böylece toplu taşıma gelirlerinin kayıpsız ve zamanında kasaya intikali sağlanır.
b) Elektronik ücret toplama entegrasyonu:Elektronik ücret toplama sistemlerinden elde edilen finansal verilerin Gelirler Müdürlüğü sistemine tam ve doğru biçimde entegre edilmesi sağlanır. Bankaya aktarılan tutarlar ile sistem kayıtları günlük olarak karşılaştırılır ve uzlaştırma işlemleri yapılır. Bu süreç, gelirlerin muhasebeleştirilmesinde hata veya eksikliklerin önüne geçer.
c) Terminal ve otopark gelirleri:Otogar işletmelerinde peron tahsis ücretleri, giriş–çıkış harçları ve varsa kiralık dükkân gelirleri düzenli olarak takip edilir. Aynı şekilde, belediyeye ait açık veya kapalı otoparklardan elde edilen saatlik ve abonelik gelirleri izlenir. Otomasyon sistemlerinden ya da manuel raporlardan elde edilen veriler konsolide edilerek merkeze aktarılır ve gelirler tek elden yönetilir.
ç) Ücret tarifeleri ve abonmanlar: Belediye meclisi tarafından belirlenen toplu taşıma ve otopark tarifelerinin eksiksiz ve doğru uygulanması denetlenir. Öğrenci ve ücretsiz/indirimli biniş politikalarının gelir üzerindeki etkileri düzenli analizlerle izlenir. Gerekli görüldüğünde, ulaşım planlama birimiyle işbirliği yapılarak tarife değişiklikleri konusunda üst yönetime veri ve öneri sağlanır.
d) Gelir güvencesi ve kaçak önleme:Toplu taşıma sisteminde kayıpsız gelir elde edilebilmesi için turnikelerden geçen veya binen yolcu sayısı ile tahsil edilen ücretlerin uyumu kontrol edilir. Biletsiz yolcu denetimleri yapan zabıta veya kontrol ekipleriyle veri paylaşımı yapılır ve kaçak binişlerin minimize edilmesine yönelik önlemler desteklenir. Bu denetimler sayesinde gelir güvenliği sağlanır.
e) Raporlama ve analiz:Yolcu sayıları, otopark doluluk oranları ve elde edilen gelirler düzenli analizlere tabi tutulur. Hafta içi–hafta sonu farklılıkları, mevsimsel değişimler veya özel günlerdeki kullanım farkları incelenir. Ulaşım projelerinin (örneğin yeni hat açılması veya otopark kapasitesinin artırılması) gelir üzerindeki etkileri öngörülür. Gerçekleşmeler, bütçe hedefleriyle karşılaştırılır ve üst yönetime ayrıntılı raporlar sunulur.
Ulaşım Gelirleri Şefliği, Ulaşım/Operasyon birimleriyle sürekli iletişim hâlindedir. Arızalı bilet cihazları gibi gelir kaybına yol açabilecek durumlar hızla ilgili teknik ekibe bildirilir. 50 bin üzeri nüfuslu belediyelerde ulaştırma gelirlerinin ayrı bir şeflikçe takip edilmesi, kayıp-kaçağın önlenmesi ve finansal disiplin için kritiktir.
2.5. Tahsilat Şefliği (Vezne Yapılanması ve Çok Kanallı Tahsilat)
2.5.1. Görevleri ve Kapsamı
Tahsilat Şefliği, belediyenin tüm gelir kalemlerine ilişkin tahsilat işlemlerinin yürütülmesinden sorumlu birimdir. Bu şeflik altında hem fiziksel vezneler (tahsilat gişeleri) hem de elektronik tahsilat kanalları organize edilir.
2.5.2. Temel Görevler
a) Vezne yönetimi (fiziki tahsilat):Belediye merkez binasında ve ihtiyaç duyulan mahallelerde vezneler kurularak vatandaşlara ödeme kolaylığı sağlanır. Veznedarlar nakit veya kredi kartı ile ödemeleri kabul eder. Şeflik, tüm veznelerin günlük açılış ve kapanış işlemlerini, kasa sayımlarını ve standart prosedürleri uygulatır. Gerekli hallerde semt vezneleri de açılarak, farklı lokasyonlardaki veznelerin koordinasyonu yine bu şeflik tarafından yürütülür.
b) Gün sonu ve bankaya aktarım:Veznelerde gün boyunca toplanan nakit ve çek ödemeleri ile POS cihazlarından alınan tutarlar her akşam konsolide edilir. Veznedarlar bu tutarları ve makbuzları şefliğe teslim eder. Toplanan nakit en geç ertesi iş günü anlaşmalı bankalara yatırılır. Elektronik tahsilatlarda da bankaya aktarılan tutarların zamanında ve eksiksiz muhasebeleştirilmesi takip edilir.
c) Çok kanallı tahsilat altyapısı:Belediyenin tahsilat yapısını çeşitlendirmek için farklı kanallar devreye alınır.
– Belediye vezneleri: Vatandaşların doğrudan nakit veya kartla ödeme yapabildiği birimlerdir. Yoğun dönemlerde mesai saatleri uzatılır veya hafta sonu çalışma planlanır.
– Anlaşmalı bankalar: Yapılan protokoller sayesinde şube, ATM ve internet bankacılığı üzerinden belediye borçları ödenebilir. Günlük banka dosyaları mükellef hesaplarına işlenir ve mutabakat yapılır.
– Online e-Belediye ve sanal POS: Belediyenin web sitesi üzerinden borç sorgulama ve anında kredi kartıyla ödeme imkânı sunulur. Sistem güvenliği ve banka entegrasyonu şeflik tarafından gözetilir.
– Mobil uygulama: Belediyenin mobil uygulaması üzerinden T.C. kimlik veya sicil bilgileri girilerek hızlı ödeme yapılır. Ödeme tutarları anında sistem kayıtlarına yansır.
– Mobil vezne aracı ve kiosklar: Yaşlı veya engelli vatandaşlar için mahallelere mobil vezne araçları gönderilir, ayrıca self-servis ödeme yapılabilen kiosklar kurulur. Bu hizmetlerin güzergâh planlaması ve güvenli işletimi şeflik tarafından organize edilir.
ç) Makbuz ve kayıt düzeni: Her tahsilat işlemi için mevzuata uygun şekilde makbuz veya e-makbuz üretilir. Kullanılan koçanlar veya elektronik seriler düzenli olarak takip edilir, iptal edilen veya kullanılmayan belgeler kayıt altına alınır. Tüm ödemeler anında Gelirler Müdürlüğü sistemine işlenerek mükellef borçlarının güncel kalması sağlanır.
d) İade ve mahsup:Fazla veya hatalı tahsil edilen tutarların iadesinde, ilgili tahakkuk biriminin onayı alındıktan sonra işlem nakden veya hesaben gerçekleştirilir. Gerektiğinde bir borç kaleminden fazla ödenen tutar, mükellefin diğer borçlarına mahsup edilir ve hesaplar dengelenir.
e) Güvenlik ve kontrol:Tahsilat sürecinde hata ve suistimal riskini azaltmak için vezne kasa limitleri belirlenir ve büyük ödemeler doğrudan bankaya yönlendirilir. Gün sonu kasa kontrolleri yapılır, zaman zaman sürpriz sayımlar uygulanır. Gelirler Müdürü mevzuata uygun şekilde düzenli vezne kontrolleri gerçekleştirir. Ayrıca görevler ayrılığı ilkesi uygulanarak, nakit tahsilat, banka dosyalarının işlenmesi ve mutabakat farklı personel tarafından yapılır. Bu şekilde gözetim ve izleme sağlanarak işlemlerde güvenlik artırılır.
Tahsilat Şefliği, belediye gelirlerinin kasaya intikalindeki son adım ve vatandaşla doğrudan temas noktasıdır. İşlemler hızlı ve memnuniyet odaklı yürütülürken, en küçük tahsilatın dahi kayıt altına alınması ve bankaya aktarımı titizlikle sağlanır. Çok kanallı strateji, belediyelerde tahsilat oranlarını üst düzeye taşır.
2.6. Takip ve İcra Şefliği (6183 Sayılı Kanun’a Göre Tahsilat)
2.6.1. Görevleri ve Kapsamı
Takip ve İcra Şefliği, belediyenin vadesinde ödenmeyen tüm alacaklarının yasal yollarla tahsil edilmesini sağlamakla yükümlüdür. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, belediyelere kamu alacaklarını cebri icra yoluyla tahsil etme imkânı tanır. Bu şeflik, ödeme emrinin düzenlenip borçluya tebliğ edilmesinden haciz ve satışa kadar uzanan sürecin tamamını yönetir ve gelirlerin zamanında tahsil edilmesini güvence altına alır.
2.6.2. Temel Görevler
a) Vadesi geçmiş alacakların izlenmesi: Şeflik, Gelirler Müdürlüğü sistemi üzerinden vadesi dolmuş ancak henüz tahsil edilmemiş borçları düzenli aralıklarla tespit eder. Bu aşamada vergi, harç, kira, su faturası veya idari para cezaları gibi tüm gelir kalemleri dikkate alınır. Tahsilat Şefliği ile koordinasyon içinde günlük ya da haftalık raporlar hazırlanır ve her borç için ayrı bir takip dosyası açılarak süreç başlatılır.
b) Ödeme emri düzenlenmesi ve tebliği: Vadesi geçmiş alacaklar için 6183 sayılı Kanun uyarınca ödeme emri hazırlanır. Bu belgede borcun aslı, gecikme faizi, ödenmemesi hâlinde uygulanacak yaptırımlar ve borçlunun yasal hakları açıkça yer alır. Tebligat yapıldıktan sonra borçlunun yedi gün içinde borcunu ödemesi veya itiraz etmesi gerekir. Ödeme emirleri, Vergi Usul Kanunu ve Tebligat Kanunu hükümlerine uygun şekilde posta, memur eliyle, ilan yoluyla veya belediye dışındaki bölgelerde muhtarlık aracılığıyla borçluya ulaştırılır. Tebligatın usulüne uygun yapılması kritik öneme sahiptir; aksi hâlde sonraki icra işlemleri geçersiz sayılabilir.
c) Tecil ve taksitlendirme işlemleri: Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra borcunu taksitlendirmek için belediyeye başvurabilir. Kanunda öngörülen şartlar doğrultusunda faiz işletilerek ve gerekli teminatlar alınarak taksitlendirme yapılabilir. Hazırlanan tecil protokolü borçluya tebliğ edilir ve ödeme planına uyum düzenli biçimde izlenir. Ancak borçlu, tek bir taksidi dahi aksatırsa tecil bozulur ve borcun tamamı muaccel hâle gelir.
ç) Cebri tahsil yolları (haciz işlemleri): Borçlu, ödeme emrine rağmen yedi gün içinde borcunu ödemez veya itiraz etmezse cebri icra aşamasına geçilir. Öncelikle borçludan 6183 sayılı Kanun’un 60. maddesi uyarınca mal beyanında bulunması istenir; beyan edilmemesi hâlinde cezai sorumluluk doğar. Şeflik, tapu, araç ve banka kayıtları üzerinden borçlunun mal varlığını araştırır. Tespit edilen menkul veya gayrimenkul mallar üzerinde haciz kararı uygulanır; örneğin tapu siciline haciz şerhi düşülür veya banka hesaplarına, maaşa ve üçüncü kişilerden alacaklara haciz ihbarnamesi gönderilir. Haczedilen menkuller yediemine alınır, gayrimenkuller üzerindeki haciz devam eder. Borç ödenmediği takdirde, açık artırma yoluyla satış süreci organize edilir ve elde edilen gelir borca mahsup edilir. Bu süreçte borçlunun hakları da korunur; ödeme emrine karşı yedi gün içinde vergi mahkemesine başvurarak “borcum yoktur, kısmen ödedim, zamanaşımı” gerekçeleriyle dava açabilir. Dava açıldığında, 6183 sayılı Kanunun 58 ve 59. maddelerine göre takip işlemleri genellikle teminat karşılığı durur. Mahkeme borçlu aleyhine karar verirse, tahsilat %10 haksız çıkma zammı ile devam eder.
d) Takip dosyalarının kapatılması ve raporlama: Borçlarını ödeyen veya tecil anlaşmasına bağlayan mükelleflerin dosyaları kapatılır ve haciz şerhleri kaldırılır. Her dosya için yapılan tüm işlemler ayrıntılı biçimde kayıt altına alınır. Düzenli raporlarla üst yönetime, belediyenin toplam takipteki alacaklarının hangi aşamada bulunduğu (ödeme emri gönderilen, haciz uygulanan, satış aşamasında olan, dava açan mükellefler vb.) sunulur. Bu raporlar, tahsil edilememe riskine karşı önceden önlem alınmasını ve gerektiğinde yeniden yapılandırma stratejilerinin belirlenmesini sağlar.
Takip ve İcra Şefliği’nin etkin çalışması, belediyenin gelir kayıplarını önlemesi açısından kritik bir rol üstlenir. 6183 sayılı Kanun’un verdiği yetkiler sayesinde bu şeflik, ödeme emri, gecikme zammı, haciz, satış, teminat alma ve ihtiyati haciz gibi tüm enstrümanları mevzuata uygun şekilde kullanarak belediye alacaklarının zamanında, zamanaşımına uğramadan ve adil biçimde tahsil edilmesini temin eder. Bunun yanı sıra, Vergi ve Harçlar Şefliği ile mükellef iletişiminin yürütülmesinde, Tahsilat Şefliği ile de ödenen ve ödenmeyen borç bilgilerinin paylaşımında yakın işbirliği yaparak gelir yönetim döngüsünün eksiksiz tamamlanmasını sağlar.
3. İç Kontrol, Görev Ayrılığı ve Denetim Mekanizmaları
Özellikle 50 bin üzeri nüfusa sahip belediyelerde Gelirler Müdürlüğü bünyesindeki işlemlerin hacmi büyük olacağından, güçlü bir iç kontrol sistemi kurulması şarttır. Bu sistem, gelirlerin hatasız ve suistimale mahal vermeden toplanmasını, kayıtların doğru tutulmasını ve mevzuata uygun hareket edilmesini güvence altına alır. Gelirler Müdürlüğü organizasyon yapısı tasarlanırken ve süreçler işletilirken aşağıdaki iç kontrol ve denetim unsurları uygulanmalıdır:
3.1. Görevlerin Ayrılığı İlkesi
Hiçbir personel veya alt birim, bir gelir tahakkukundan tahsiline ve muhasebeleştirilmesine kadarki sürecin tamamını tek başına gerçekleştirme yetkisine sahip olmamalıdır. Bu raporda önerilen yapı da bu ilkeyi desteklemektedir: Tahakkuk işlemlerini ayrı şeflik (Vergi/Tahakkuk Şefliği) yürütür, tahsilatı bağımsız bir şeflik (Tahsilat) yapar, gecikmiş borçların takibini ise onlardan bağımsız başka bir şeflik (Takip/İcra) yürütür. Örneğin, bir personel hem makbuz kesip hem kasa tutmadığı, farklı kişilerce çapraz kontrol sağlandığı takdirde, nakit suiistimallerinin büyük bölümü önlenir. Benzer şekilde, tahakkuk yapan personelin hatası, tahsilat biriminde ortaya çıkabilir veya tam tersi, böylece hatalar dört göz prensibiyle yakalanır.
3.2. Yetkilendirme ve Onay Mekanizmaları
Gelir işlemlerinde kritik adımlar için hiyerarşik onaylar konulmalıdır. Örneğin, yüklü tutarda bir vergi hatası terkin edilecekse, buna Gelirler Müdürü onay vermelidir. Yine, haciz ve satış işlemleri öncesi Belediye Başkanı veya Hukuk İşleri onayı gibi aşamalar iç denetimin parçası olabilir. Elektronik belediye sisteminde, kullanıcı yetkileri tanımlanırken herkesin sadece kendi görevi ile sınırlı ekran ve işlemlere erişimi olmalıdır. Mükellef borç silme, düzeltme gibi hassas işlemler en az iki kademeli onay süreci gerektirmelidir.
3.3. Kayıt Düzeni ve Mutabakat
Gelir tahakkukları, tahsilatlar ve takip işlemleri için tutulan kayıtlar düzenli olarak birbirini tutar şekilde kontrol edilmelidir. Örneğin, her gün sonunda Tahsilat Şefliği, o gün tahsil edilen toplam tutarı Vergi/Tahakkuk biriminden gelen günlük tahakkuk listeleriyle karşılaştırmalıdır. Banka hesaplarına yatan tutarlar ile veznelerden bildirilen tahsilatlar arasında mutabakat sağlanmalıdır. Her ayın sonunda Muhasebe (Mali Hizmetler) birimi, Gelirler Müdürlüğü kayıtlarıyla muhasebe kayıtlarını (gelir hesaplarını) karşılaştırarak olası farkları araştırmalıdır.
3.4. Raporlama ve Performans İzleme
Gelirler Müdürlüğü, iç kontrol amaçlı olarak da üst yönetimi düzenli raporlarla bilgilendirir. Bu raporlar, hangi birimin ne kadar gelir tahakkuk ettirip tahsil ettiği, gerçekleşme oranları, geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslama, en çok artan veya azalan gelir kalemleri gibi analizleri içermelidir. Ayrıca her şeflik kendi performans göstergelerini de takip etmelidir (örneğin Tahsilat Şefliği için tahsilat oranı, ortalama işlem süresi; Takip Şefliği için takip başlatılan dosya adedi ve tahsil edilen tutar gibi). Bu veriler, bir yandan çalışanların değerlendirilmesinde kriter olurken diğer yandan politikaların etkinliğini gösterir.
3.5. Denetim ve Uyum
Gelir süreçleri, belediye iç denetçileri, müfettişleri veya mali hizmetler birimi görevlilerince belirli aralıklarla denetlenmelidir. Özellikle vezne sayımları beklenmedik zamanlarda yapılarak kasaların tutarı kontrol edilir (Gelirler Müdürü’nün mevzuat gereği yaptığı vezne kontrolü buna dahildir). Bunun yanında, Sayıştay denetimleri ve diğer dış denetimler için tüm gelir belgelerinin arşivlenmesi, elektronik kayıtların güvenli yedeklenmesi sağlanır. Gelirler Müdürlüğü, her yıl hesap verme sorumluluğu kapsamında Gelir Kesin Hesap Cetvelini ve faaliyet raporunda gelir gerçekleşme tablolarını hazırlamakla yükümlüdür. Bu tabloların denetimi sırasında herhangi bir usulsüzlük veya hata tespit edilmemesi için, yıl boyunca yapılan işlemler mevzuata uygunluk yönünden sürekli gözden geçirilir.
3.6. İç Kontrol Eylem Planı
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun öngördüğü şekilde, belediyede bir iç kontrol eylem planı bulunur ve Gelirler Müdürlüğü süreçleri de bu plana tabidir. Üst yönetim, riskli alanları belirleyip kontrol prosedürlerini tanımlar. Örneğin nakit yönetimi “hassas görev” olarak tanımlanıp, her adımına kontrol noktaları eklenir. Gelirler Müdürlüğü çalışanları, iç kontrol bilinciyle hareket etmeleri için eğitilir. Görev dağılımı yapılırken bir kişinin yıllık izin veya yokluğu halinde yerine bakacak kişi önceden belirlenerek işlerde aksamama sağlanır (faaliyet sürekliliği kontrolü).
4. Yeni Oluşturulacak Gelirler Müdürlüklerinde Uygulama Yol Haritası (90 Gün)
Bu yol haritası, yeni kurulan veya yeniden yapılandırılan Gelirler Müdürlüklerinin kısa sürede işlevsel hale gelmesini hedefler.
0–30 Gün: Bu dönemde belediyenin tüm gelir kalemlerine ilişkin envanter çalışması yapılır; vergi, harç, kira, su, ulaşım ve ceza gelirleri tek tek listelenir ve borç/gelir durumu çıkarılır. Risk taraması kapsamında kayıp-kaçak, tahsilat zayıflıkları ve eksik kayıt alanları tespit edilir. Temel prosedürler (tahakkuk, tebligat, tahsilat, takip) yazılı hale getirilir ve personele kısa bilgilendirme eğitimleri düzenlenir. Vezne düzeni, makbuz kontrolü ve banka entegrasyonları kontrol edilir.
31–60 Gün: İkinci aşamada veri entegrasyon projeleri uygulanır. Tapu, MERNİS, CBS ve su abonaj sistemleri ile gelir sistemi entegre edilir; mükellef kayıtları güncellenir. E-tahsilat kanalları (web, mobil, banka protokolleri) optimize edilir, yeni sanal POS veya QR ödeme çözümleri devreye alınır. Bu aşamada saha taramaları (emlak, işgaliye, ilan-reklam) başlatılır ve mükellef iletişim kampanyaları (borç hatırlatma SMS/e-posta) uygulanır. Aylık KPI’lar (Key Performance Indicator=Anahtar Performans Göstergesi) için dashboard tasarımı hazırlanır.
61–90 Gün: Son aşamada, 6183 sayılı Kanun kapsamındaki birikmiş takip dosyaları gözden geçirilir ve gecikmiş alacaklar için toplu ödeme emri tebliği yapılır. Gerekli haciz ve tecil işlemleri hızlandırılır. Hazırlanan dashboard aktif hale getirilir ve üst yönetim için düzenli raporlama başlar. İç kontrol mekanizmaları test edilir, ilk mini iç denetim yapılır ve tespit edilen uygunsuzluklar için düzeltici faaliyet planları oluşturulur. 90 günün sonunda müdürlük, tüm gelir süreçlerini izleyebilir ve raporlayabilir bir noktaya gelir.
5. Detaylı Sonuç
Bu rehber, Gelirler Müdürlüğü’nün belediye bünyesinde tek çatı altında yeniden yapılandırılarak tüm gelir yönetim süreçlerini kurumsallaştırmasına yönelik kapsamlı bir model ortaya koymaktadır. Önerilen yapı, yalnızca mevcut tahakkuk ve tahsilat işleyişini değil, aynı zamanda dijitalleşme, entegrasyon, kontrol mekanizmaları ve performans ölçüm sistemlerini de kapsayan bütüncül bir yaklaşıma dayanmaktadır.
Gelirlerin düzenli ve tam olarak toplanabilmesi için süreçlerin ayrıntılı tanımlanması ve iş akışlarının standardize edilmesi temel bir ön koşul olarak ele alınmıştır. Dijital altyapının geliştirilmesi, elektronik tahsilat kanallarının artırılması ve çok kanallı ödeme sistemlerinin etkinleştirilmesi sayesinde mükelleflerin ödemelere erişimi kolaylaşacak, tahsilatlar hızlanacak ve kayıp/kaçak oranları minimize edilecektir. Bunun yanı sıra, veri güvenliği ve entegrasyon önceliğiyle CBS, tapu, abone yönetim sistemleri ve banka altyapılarıyla kurulacak bağlantılar sayesinde gelirlerin kaynağından itibaren doğru, hızlı ve izlenebilir şekilde kayda alınması sağlanacaktır.
Görevler ayrılığı, kontrol noktaları ve düzenli iç denetim uygulamaları, süreçlerde ortaya çıkabilecek hata ve suistimal risklerini en aza indirecek, belediyenin gelir yönetiminde şeffaflık ve hesap verebilirliği güçlendirecektir. Bu sayede yalnızca mali kayıpların önlenmesi değil, aynı zamanda belediye yönetimine ve kamuoyuna karşı güven tesis edilmesi de mümkün olacaktır.
Raporlama ve performans ölçüm mekanizmalarının devreye alınmasıyla, yöneticilere düzenli ve güncel veri akışı sağlanacak, stratejik planlama ve bütçe yönetiminde karar vericilerin kapasitesi artacaktır. KPI (Anahtar Performans Göstergeleri) ile desteklenen raporlama setleri, her şefliğin etkinliğini ölçmeyi ve sorun alanlarını erken aşamada tespit etmeyi mümkün kılacaktır. Bu yaklaşım, yalnızca mevcut gelirlerin takibini değil, aynı zamanda geleceğe dönük gelir projeksiyonlarının yapılmasını ve risklerin proaktif biçimde yönetilmesini de sağlayacaktır.
Yeni kurulan müdürlükler için önerilen 90 günlük yol haritası, hızlı adaptasyon, personel eğitimi, veri temizliği, süreçlerin standardizasyonu ve sistem entegrasyonu gibi kritik adımları kapsayarak ilk çeyrek içinde somut performans artışı hedeflemektedir. Bu dönem sonunda hem mükelleflerle daha güçlü iletişim kurulacak hem de belediye gelirlerinin kontrol altına alınmasına yönelik temel taşlar oturtulmuş olacaktır.
Sonuç olarak, önerilen Gelirler Müdürlüğü yapılanması ve süreçleri, nüfusu 50 binin üzerinde olan belediyelerin ihtiyaç duyduğu kapsam ve derinlikte tasarlanmıştır. Vergi ve diğer gelirlerin tahakkukundan tahsilatına, tahsil edilemeyenlerin takibinden icra ve satış süreçlerine kadar her adımda sorumlulukları net tanımlanmış birimler ve güçlü kontrol mekanizmaları yer almaktadır. Bu yapı; hesap verebilirlik, şeffaflık ve verimlilik ilkelerine uygun olarak belediyenin öz gelirlerini maksimum düzeyde toplamasını, mali disiplinin sürdürülebilirliğini ve halka sunulan hizmetlerin güvenli şekilde finansmanını sağlayacaktır. Böylece Gelirler Müdürlüğü, yalnızca teknik bir tahsilat birimi değil, belediyenin kurumsal mali yapısının omurgasını oluşturan stratejik bir merkez hâline gelecektir.
6. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Bu model, nüfusu 50 binin üzerindeki belediyeler için genel bir çerçeve sunmakta olup, her belediyenin kendi iç idari yapılanmasına ve mevcut müdürlükler arası iş bölümüne göre farklılık gösterebilir. Bazı belediyelerde şefliklerin görev alanları birleştirilebilir, bazı durumlarda ise yerel ihtiyaçlara göre yeni alt birimler oluşturulabilir. Ayrıca, organizasyon kültürü, personel kapasitesi, teknik altyapı ve yerel öncelikler modelin bire bir uygulanmasında esneklik gerektirebilir. Bu nedenle, önerilen yapının uygulanması sırasında belediye yönetimlerinin kendi koşullarını dikkate alarak uyarlama yapmaları, başarı için kritik bir unsur olacaktır. Esneklik, modelin zayıflığı değil, yerel uyum ve sürdürülebilirlik açısından bir gereklilik olarak görülmelidir.
Bu çerçevede önemle vurgulamak gerekir ki söz konusu model, MİARGEM (Mahalli İdareler Araştırma ve Geliştirme Merkezi) tarafından geliştirilmiş bir öneri modeldir. Belediyeler, uygulamanın her aşamasında MİARGEM’den teknik, idari ve stratejik düzeyde destek alabilirler. MİARGEM, modelin hayata geçirilmesi sırasında ortaya çıkabilecek uyarlama ihtiyaçlarında rehberlik ederek sürecin hem mevzuata uygun hem de yerel gerçekliklere duyarlı biçimde yürütülmesini sağlamayı taahhüt etmektedir.
7. MİARGEM’in Katkı ve Rolü
7.1. Eğitim ve Kapasite Geliştirme: Belediye yöneticilerine, Gelirler Müdürlüğü personeline ve ilgili şeflik çalışanlarına yönelik mevzuat temelli eğitim programları ve uygulamalı atölyeler düzenler.
7.2. Mevzuat Danışmanlığı: Gelir toplama, tahakkuk, tahsilat, takip ve icra süreçlerinde yürürlükteki mevzuatın doğru uygulanması için hukuki ve idari danışmanlık sunar.
7.3. Dijital Entegrasyon ve Teknoloji Desteği: CBS, abone yönetim sistemleri, e-Belediye altyapısı, e-tahsilat ve bankacılık entegrasyonlarının kurulmasında teknik yol haritası hazırlar ve uygulamaya destek verir.
7.4. Süreç Denetimi ve İç Kontrol: Gelir yönetiminde görevler ayrılığı, kontrol noktaları ve denetim standartlarının uygulanmasını sağlamak üzere rehberlik eder; iç denetim mekanizmalarının kurulmasına katkı sağlar.
7.5. Performans ve KPI İzleme: Anahtar Performans Göstergelerinin (KPI) belirlenmesi, raporlanması ve yöneticilere düzenli sunulması için gerekli metodolojiyi geliştirir.
7.6. Uygulama Rehberliği: İlk 90 günlük yol haritasının uygulanmasında belediye yönetimlerine adım adım rehberlik eder, esneklik gereken noktalarda çözüm önerileri sunar.
7.7. Sürdürülebilirlik ve Stratejik Planlama: Gelirlerin uzun vadede artırılması, mali disiplinin korunması ve belediye hizmetlerinin sürdürülebilir finansmanının sağlanması için stratejik öneriler geliştirir.
